Activitats

Ei un plaser presentar-vos aguest catalòg sus es Mèstièrs ena Val d’Aran, pr’amor que reflectissen era vida vidanta deth nòste país. Hè cent ans, éster pagès ère era normalitat ena val d’Aran, aué ei era excepción, més mos cau aumenatjar a tote es persones que semièren es nòstes tèrres, hèren modelhons e garbères, trebalhèren es bosqui trafiquèren tamb eth bestiar….. es tempsi cambien, era transformación económica mos a portat a d’auti mèstiers sustot de servicis en mon deth torisme: monitor d’esquí, guida de montanha, guida culturau…. pr’amor qu’era val d’Aran ei un lòc preferent de destinación toristica en totes es epòques der an.

Traparatz en aguest catalòg un recuelh de fotogarfies  des persones qu’an viscut e viuen, an trabalhat e  trabalhen en Aran de dempús des prumeries deth sègle XX enquia aué.
Podem vêir que i a mèstiers que s’an mantengut viui: comerçants, metges, mèstres paredèrs…. d’auti s’an perdut. Més toti son plan importants e mos ajuden a gaudir d’ua major qualitat de vida.

En nòm dera Fondacion voi balhar es gràcies a totes es persones qu'an collaborat en tot aportar-mos es fotos d'aguest catalòg, sens era sua confidança e  eth sòn supòrt non aurie estat pas possible era sua edicion.

Tanben arregraïsqui ara maxima institucion deth nòste país, eth Conselh Generau, eth sòn emparament e ajuda.

Demori qu'aguest centeat de fotografies sus Mèstièrs ena Val d’Aran , d'ager e d'aué, mos ajuden a avalorar era forma de vida d'Aran, un país damb ua cultura sociau pròpria e diferenciada qu’a sabut evolucionar entà qu’es sòns hilhs poguen quedar-se a trabalhar en país e non agen pas de gésser dehòra entà guanhar-se era vida.

Angelina Cases Andreu
Presidenta dera Fondacion Musèu Etnologic dera Val d'Aran

Prològ
Francés X. Boya Alós, sindic d’Aran

Era Fondacion Privada deth Musèu Etnologic dera Val d’Aran mos propòse, un còp mès, ua naua edicion deth catalòg dera exposicion, en tot abordar es mestièrs, uns trabalhs aué ja desbrembadi, que formen part dera memòria deth darrèr sègle deth nòste país. Aguesta memòria, totun, pòt pèrder sentit se non èm capables de sauvar-la viua, de compartir-la damb es naues generacions, que non an coneishut aguest Aran restacat ara tèrra, as mestièrs que permetien hèr possible qu’es causes imprescindibles dera vida vidanta siguessen presentes en país dera man des vesins e es vesies adrets que, tot soent, en tot seguir era tradicion familiara, hègen es productes de besonh tàs trabalhs mès quotidians damb es pròpries mans.

Farrèrs, molièrs, esclopaires, carbonèrs, espardenhaires, cauderèrs... èren quauqu’uns d’aguesti mestièrs, desapareishudi des nòsti pòbles d’ençà de mès de miei sègle. Era nòsta ei ua societat que, dia darrèr de dia, deven mès tecnologica, mès virada de cap tà un món a on era ruralitat qu’expressauen aguesti mestièrs e era senzilha relacion der èster uman damb era tèrra a demorat substituïda per ua economia de servicis que, pòg a pòg, s’aluenhe dera vinculacion damb es arraïtz e eth frut que da era tèrra que caushigam.

Aué, eth Conselh Generau d’Aran sage de recuperar e possar projèctes que, restacadi ara tèrra e ara pagesia, encara an o pòden auer ua plaça ena economia actuau. Era faison de mantier un ligam damb aguesta part recenta dera istòria e, sustot, damb aguesta “tèrra aranesa” nòsta pòt vier per miei de propòstes coma era d’arténher era marca de garantia des productes autoctòns e valorizar-les coma signe de distincion, qualitat e excelléncia.

Aran a de saber guanhar era modernitat e era tecnologia. Totun, aguest prètzhèt non pòt significar desbrembar es orígens. Amassa damb era recuperacion e era exposicion publica deth nòste patrimòni industriau, coma son es mòles, es horns de caudea o eth patrimòni minèr, mos cau tanben recuperar era memòria des mestièrs que, pendent segles, an acompanhat era vida des nòsti pòbles e qu’aué, en aguest exercici de memòria, serviràn tà compréner mielhor es orígens dera nòstra economia e deth nòste desvolopament sociau. 

Ei atau coma mos cau celebrar era oportunitat d’aguesta publicacion, qu’ajudarà, un còp mès, a hèr presents toti es mestièrs deth passat, sustot as mès joeni e perméter-les conéisher e apregondir en un passat sense eth quau non s’entenerie era realitat presenta deth país a on demoram.